‘Hoe gaat het nu in Birma?’ is een vraag die ik vaak hoor. Nieuws over Birma blijft toch gebrekkig. Je hoort er weinig over, en als er wel iets over Birma in de krant staat, dan gaat het meestal over politiek. Maar hoe gaat het nu met de mensen in Birma? Dat verschilt per regio. In centraal Birma gaat het redelijk. In de gebieden Arakan, Kachin, Shan en Karen state een stuk minder.

Mensenrechten

Het wil maar niet lukken met de mensenrechten in Birma. Politiek leidster en nobelprijswinnares Aung San Suu Kyi zegt dat we geduld moeten hebben. Maar mensen die al decennia onderdrukt worden vinden dat ze al genoeg geduld hebben gehad. Zo moesten in Karen state onlangs weer 2000 mensen hun huizen ontvluchten, voor militair geweld. Juist na een periode van meer rust, is de rek er wel een beetje uit voor deze dorpelingen.

Waar en waarom?

Het kaartje hieronder geeft aan waar het nu precies minder gaat: in de gebieden van de Kachin (lichtblauw, in het noorden), de Shan (lichtbruin, in noordoosten), de Karen (rood, in het oosten) en de Rakhine/ Arakan (nog lichter bruin, aan de westkust).

Waarom?

Rohingya

In Rakhine/Arakan state, is de situatie ronduit dramatisch. De Rohingya die daar wonen, een minderheidsgroep moslims, zijn daar niet veilig. Er is de afgelopen paar jaar een ware hetze ontstaan tegen de Rohingya. Dat zou zijn vanwege incidenten, maar als je even uitzoomt liggen daar politieke motieven aan ten grondslag, voor de verkiezingen vorig jaar. De Birmese generaals, die er niet al te sterk voor stonden onder de ethnisch Birmezen,  hadden de immens populaire Aung San Suu Kyi als tegenstander. Om in het zadel te blijven tijdens deze verkiezingen, die onder internationaal toeziend oog zouden staan, moesten zij stemmen winnen. En wat werkt er beter dan een gezamenlijke vijand? De Rohingya werden al decennia aangewezen als een bron van kwaad, en de Birmese generaals deden in de aanloop naar de verkiezingen nog een flink schep olie op het vuur.  In het nog altijd straatarme Birma werkte deze formule, ten koste van de Rohingya. Hoe ernstig is hun situatie? Mensenrechtengroepen onderzoeken of de Birmese overheid aangeklaagd kan worden voor genocide. Zo ernstig.

Onlangs zei politiek leidster Aung San Suu Kyi tegen minister Koenders dat hij niet zo ongeduldig moet zijn ten aanzien van de Rohingya.

Kachin

De Kachin, in het noorden van Birma, wonen in een grondstof rijk gebied. Zo werd daar nog afgelopen week een Jade steen van 210 ton gevonden. Buurland China doet goede zaken in Kachin state, in overeenstemming met de Birmese overheid. De burgerbevolking heeft daar doorgaans weinig profijt van en moet zelfs wijken voor de  grote economische projecten. Ze worden gewoon hun huizen uitgejaagd. Militaire activiteit heeft nog altijd veel invloed op het dagelijks leven.  Kachin die als ontheemden verblijven in opvang kampementen, ontvangen weinig noodhulp, door blokkades van de Birmese overheid.

Shan

De Shan bevinden zich eenzelfde situatie. Grondstoffen, grote dammen die worden gemaakt voor waterkracht centrales, de Shan dorpen moeten wijken, zonder enig overleg of compensatie. Er ontstaan gevechten tussen de Birmese militairen en de Shan verzetsgroepen, en de burgers gaan op de vlucht. Sinds 2011 zijn meer dan 120.000 Shan en Kachin ontheemd geraakt.

Karen

En, wat toevallig, ook in Karen state gaat het mis in de buurt van grote economische projecten. Na jaren van relatieve rust is ook in Karen state de situatie in verschillende regio’s verslechterd. Zo moesten onlangs 2000 Karen hun huizen ontvluchtten voor de Birmese soldaten. Vanwege de bouw van een grote dam, voor een waterkracht centrale. Ook het project gebied van de Birma Actie ligt niet ver hier vandaan. Tot nu toe zijn de Birma Actie scholen nog steeds open. Karen state is groot en gelukkig blijft het in sommige regio’s wél rustig. Dat zijn gebieden die economisch minder interessant zijn.

Mensenrechten

De huidige verslechtering van de mensenrechtensituatie roept de vraag op waarom Birma niet op haar verantwoordelijkheden wordt gewezen, door de vele landen die (na de jarenlange boycot) nu weer volop economische banden aan zijn gegaan. Economsiche groei zou samen moeten gaan met een economische ontwikkeling voor heel Birma. Bovendien zou dit passen bij de millenium doelen die wij onszelf internationaal hebben gesteld. Birma is het nieuwe lage lonen land. En met een nobelprijswinnares aan het roer verschuilen landen zich achter de wens dat alles nu beter wordt. Ook nu dit geen realiteit blijkt.