De algemene verkiezingen in Birma eind 2015 zijn spannend. Blijft de heersende USDP (de voormalige militaire regering) aan de macht, of wordt de NLD de grootste partij, geleid door oppositieleidster Aung San Suu Kyi, die jarenlang onder huisarrest zat? En zijn vrije verkiezingen mogelijk, in een land dat nog altijd wordt verscheurd door conflicten en armoede?
Vorige verkiezingen
De algemene verkiezingen eind dit jaar, zijn wellicht de eerste vrije algemene verkiezingen in Birma sinds, even terug in de tijd… 1960! Want tijdens de vorige verkiezingen in 2010 mocht de NLD niet voluit meedoen, waarop de partij de verkiezingen boycotte. In 2012 volgde tussentijdse verkiezingen, voor slechts 46 vacante parlementstoelen. Ondanks kritiek van de NLD op het frauduleuze verloop, deed de NLD mee en won 43 zetels, waarop Aung San Suu Kyi in het parlement plaats kon nemen.
Leger aan de macht
Internationaal meet de grootste partij USDP breed uit dat Birma nu een burgerregering heeft. Ogenschijnlijk lijkt het politieke veld in Birma sinds 2012 ook veranderd. Maar wie beter kijkt ziet dat de praktijk echter nog ver van democratisch is. Want hoewel in de USDP nu geen hoge legerleiders zitten, hebben deze machthebbers in 2012 feitelijk gezien hun militaire naambordjes gewoon verwisselt voor politieke functies. Daarnaast is wettelijk vastgelegd dat 25% van de zetels, in de zowel de eerste als de tweede kamer, voorbehouden zijn aan AR, ofwel Army Representatives. Ook de vier meest belangrijke posities op het gebied van veiligheid en gezag, zoals de minister van binnenlandse zaken, worden volgens de huidige wet aangewezen door de hoogste militaire leider. De generaals hebben nog altijd de politieke touwtjes in handen. Dat zal tot de verkiezingen van 2015 niet veranderen.
Géén invloed op binnenlandse veiligheid
Mócht het zover komen dat Aung San Suu Kyi met haar NLD aan de macht komt, dan zal zij nog steeds weinig invloed hebben op het gebied van binnenlandse veiligheid. Worden demonstraties gewelddadig neergeslagen… zij kan het niet tegenhouden. Wél wordt de toekomstige leider van het land daar straks verantwoordelijk voor gehouden. Een bijzonder lastige positie voor Aung San Suu Kyi, mocht zij de verkiezingen winnen.
Uiterst voorzichtig
De positie van Aung San Suu Kyi staat nu al onder druk in Birma, omdat zij zich sinds 2012 nauwelijks heeft uitgesproken tegen het geweld tegen de moslimgemeenschap in Arakan state, tegen het brute geweld tegen protesterende monnikken in Letpadaung en tegen het recente harde neerslaan van de studentenprotesten. De afgelopen jaren bouwde ze een goede relatie op met president Thein Sein en deed ze pogingen tot contact met andere hoge militaire leiders. Ze beweegt zich uiterst voorzichtig, gefocussed op de aanstaande verkiezingen.
Steun van de VS
Het is de vraag of de voorzichtige strategie van Aung San Suu Kyi zal werken. Want sinds 2012 buitelen de buitenlandse handelsmissies over elkaar heen om als eerste lucratieve deals te sluiten. Officieel in haar rol als speciale VN pleitbezorger, maar natuurlijk ook voor de goede relaties tussen beide landen, is op dit moment koningin Máxima op bezoek in Birma. Maar belangrijker is eigenlijk de goede relatie die Thein Sein met de VS heeft opgebouwd. Voor deze grote handelspartner is een stabiele situatie in Birma van groot belang. Mocht Aung San Suu Kyi de volgende leider van Birma worden, dan zal zij terecht de bevolking meer stem geven. Een bevolking die zich nog steeds onderdrukt voelt. In een land waar decennia lang niet meer dan 1% van het staatsgeld aan onderwijs en gezondheidszorg is besteed. Waar nog grote armoede heerst in grote delen van het land. Waar er nu nog volop gevochten wordt in diverse grensgebieden. En omdat Aung San Suu Kyi straks op het leger weinig invloed zal hebben, is enige onrust in het land niet ondenkbaar.
Wantrouwen
De komende verkiezingen vinden plaats in alle kiesdistricten. De lokale gemeenschappen bereiden zich zorgvuldig voor. Alle kiesgerechtigden moeten zich inschrijven, kiezerslijsten worden opgesteld en op het platteland zijn er trainingen over stemrecht en politiek. Zo hopen politieke partijen op een grote opkomst door het hele land. Er is echter nog een lange weg te gaan, want op het platteland is het vertrouwen in de politiek ver te zoeken. Door onophoudende land confiscaties en militair geweld willen de meeste dorpelingen eerst verandering zien.